In het digitale tijdperk van vandaag de dag speelt social media een grote rol in het leven van jongeren. Het biedt hun de mogelijkheid om te communiceren, informatie te delen en continu verbonden te blijven met anderen. Zoals besproken in de vorige blog brengt dit veel voordelen met zich mee. Toch is het belangrijk om de mogelijke mentale impact van social media beter te begrijpen, vooral wanneer het gaat om jongeren met een licht verstandelijke beperking. In deze blog richten wij ons graag daarop.
Een van de belangrijkste mentale aspecten die beïnvloed kunnen worden door social media is het zelfbeeld. Social media toont vaak bewerkte en gefilterde foto’s die een onrealistisch beeld van perfectie creëren. Dit zorgt ervoor dat jongeren zich sneller vergelijken met anderen en wanneer zij volgens zichzelf niet voldoen aan de normen die worden gepubliceerd op social media. Onbewust doen volwassenen dit ook vaak genoeg. Dit zorgt voor onzekerheid, minderwaardigheid en twijfel. Het is belangrijk om jongeren te helpen begrijpen dat wat er online getoond wordt niet altijd de werkelijkheid is. Social media anno 2023 laat veel ‘’ruwe’’ beelden zien waarbij voornamelijk influencers ook hun andere kant met de wereld delen. De eerste stappen zijn daarmee gezet, maar als begeleiders is het enorm belangrijk om hier het gesprek over aan te gaan.
Een ander groot mentale impact die social media met zich meebrengt is cyberpesten. Vooral voor jongeren met een licht verstandelijke beperking, die vanwege mogelijk verminderde social vaardigheden en het moeilijker begrijpen van sociale dynamieken vatbaarder zijn voor online pesterijen. Cyberpesten heeft angstgevoelens, depressie en laag zelfbeeld als gevolg. Hiermee wordt de emotionele toestand van jongeren beïnvloed. Verder kunnen zij gevoeliger zijn voor het absorberen van negatieve emoties van andere, zoals angst of verdriet, die vaak ook op sociale platforms gedeeld worden. Dit is op lange termijn zeer ongunstig voor de jongeren.
Net als bij jongeren zonder een beperking, kunnen jongeren met een licht verstandelijke beperking ook vatbaar zijn voor verslavingsgedrag met betrekking tot social media. Het continu verlangen naar validatie, de drang om altijd online te zijn en de angst om iets te missen, kunnen leiden tot een ongezonde afhankelijkheid van social media. Dit kan de mentale gezondheid van deze jongeren verder verslechteren. Een andere factor is het gebrek aan tijdsbeheer en slaapproblemen als gevolg van overmatig gebruik van sociale media. Jongeren kunnen makkelijk urenlang verdwalen in het scrollen door feeds en bekijken van content. Vaak gaat dit ten koste van de dagelijkse routine, schoolwerk en ritme.
Het is van enorm belang om de mentale impact van social media op jongeren met een licht verstandelijke beperking serieus te nemen. Het Cosmo team heeft daarom recentelijk een training gehad over hoe om te gaan met social media en de jongeren. Daarbij blijft Cosmo Zorg het gesprek aangaan met haar jongeren. Ook zetten onze begeleiders zich in om gezonde relaties op te bouwen, zowel online als offline. Zij proberen de jongeren te ondersteunen bij het ontwikkelen van digitale vaardigheden en het herkennen van online pestgedrag. Verder zorgen de begeleiders ervoor dat alle jongeren een dagelijkse routine hebben en naleven. Het is belangrijk om bewustzijn te creëren, zowel bij de jongeren zelf als bij de begeleiders, over hoe ze gezonde digitale gewoonten kunnen ontwikkelen en negatieve invloeden kunnen vermijden.